Het CBS heeft het afgelopen jaar door middel van onderzoek aangetoond dat jongeren tussen de 12 en 25 jaar het vaakst stress ervaren door school of studie. Dit kan komen omdat ze na hun studie niet weten wat ze moeten doen of tijdens hun studie niet tevreden zijn maar er toch maar mee doorgaan. De 41-jarige Timen Beijes is gespecialiseerd in cognitieve gedragstherapie en herkent een patroon bij zijn jongere cliënten.
Druk van buitenaf
Ouders die hun kind pushen om een studie te kiezen waarmee ze later veel zullen verdienen, we kennen het allemaal wel. De universiteit van Wageningen heeft een onderzoek verricht waaruit blijkt dat 1 op de 3 kinderen dezelfde studie kiezen als hun ouders. Volgens Beijes blijft dit een terugkomend onderwerp tot er iets aan gedaan wordt door zowel scholen als ouders. Hij is ook counselor op hogeschool Zuyd en spreekt veel studenten over dit onderwerp. ”Vroeger was het zo dat het kind dezelfde richting als zijn vader moest volgen, dat was gewoon verplicht. Ik dacht dat we die fase allang al gepasseerd hadden maar helaas komt dit nog vaak voor.”
Hij vindt dat we niet alle ouders over een kam kunnen scheren maar dat er nog een groot deel van de ouders is die hun kind nog wel pusht.
Te vroeg kiezen
Vwo 4, havo 3 en mavo 2, de leerjaren waarin je al wordt voorbereid op de toekomst door een profielkeuze te maken. Wordt het Economie en Maatschappij of toch Natuur en Gezondheid? Je profiel bepaalt gelijk grotendeels welke opties jij zal hebben bij het kiezen van een vervolgstudie of baan. 14 adviesraden voor regering en het parlement hebben dit jaar een inspiratiebundel genaamd ‘Jongeren en het zorgen voor hun morgen’ samengesteld en gepubliceerd. Hierin wordt verteld dat het (onjuiste) imago dat aan verschillende opleidingen hangt een van de redenen is voor keuzestress. “De scholen moeten beter hun best doen om jongeren te begeleiden in hun zoektocht naar de juiste studie, ook moet dit veel later gebeuren. Op 15/16-jarige leeftijd weet een kind echt niet wat voor baan hij of zij over 10 jaar wil hebben en dan moet je maar iets kiezen waarmee je ‘je brood verdient’”, vertelt Beijes. Volgens hem zijn de juiste oplossingen: meer counselors per school, een speciaal vak waarin je les krijgt over wat je kan verwachten in de toekomst of voorlichting over verschillende beroepen.
Tussenjaar en het verschil tussen hogescholen en universiteiten
Het gevolg van keuzestress kan een tussenjaar zijn. Een heel jaar lang werken of uitrusten kan of de keuzestress verbeteren of juist verergeren. Een van Beijes z’n cliënten is pasgeleden afgestudeerd aan de universiteit en heeft na het nemen van een tussenjaar gesolliciteerd. Dit deed de desbetreffende cliënt zonder er volledig van overtuigd te zijn, maar met het gevoel dat het maar ‘moet’. Als je random een baan kiest zonder je er eerst goed over in te lezen of een dagje mee te lopen zit je voor je het weet vast aan een contract met vaste lasten. Dan kan het lastig zijn om voor een andere baan te kiezen, dit kan leiden tot een burn-out.
Volgens de Onafhankelijke Ziekenfondsen is het aantal werknemers die kampen met een burn-out in de periode 2018-2021 gestegen met 66 procent. “Er is ook een verschil tussen vroeger en nu, vroeger was werk zoeken puur bedoeld om zo spoedig mogelijk geld binnen te halen. Nu eisen mensen dat het werk ook leuk en interessant moet zijn”, aldus Beijes.
Na een studie te hebben afgerond kun je het gevoel hebben verdwaald te zijn. Er is ook een verschil tussen universiteiten en hogescholen omdat je op hogescholen stage kan volgen en meer bezig bent met praktijk dan theorie. Zo krijg je een soort voorproefje van hoe het is om actief bezig te zijn in het werkveld, die ervaring krijgen universiteitsstudenten niet.
