Dondersgoed weten wie je bent en wat je wilt, maar toch geven dokters, psychologen en de overheid geen gehoor. Zo voelt het om transgender en minderjarig te zijn volgens Maxim van der Laan (16). Al bijna tien jaar- vanaf haar 6e– gaat ze als meisje door het leven. “Volgens mij heb ik al lang bewezen dat ik me niet alleen vrouw voel maar ook ben.” Tóch mag ze nog niet met haar geslachtsveranderende hormoontherapie beginnen en wordt ze telkens door dezelfde trajecten heen gesleept. “Keer op keer heb ik dezelfde gesprekken met psychologen om te kijken of het wel écht zo is, of ik wel écht trans ben.”
De grootste zorg die mensen zoals Peter Vasterman (columnist die regelmatig over de problematiek rondom de transzorg schrijft) hebben over de transzorg is dat trans kinderen té snel geholpen zouden worden en later spijt zouden krijgen van hun transitie. Het verhaal van Maxim ontkracht deze zorg eigenlijk. Volgens haar lijkt er geen einde te komen aan de evaluatiegesprekken en onderzoeken. “Wanneer word ik nou eindelijk eens een keer gehoord? Ik moet mezelf telkens weer bewijzen.”
Een typisch tienermeisje is Maxim; steile donkerblonde haren met wat lichtblonde highlights. Ze draagt een strakke, zwarte, leren broek, gecombineerd met een bijpassend leren jack en witte Nike Air Forces. Verder heeft ze een beugel, die haar- in haar eigen woorden- jonger laat lijken dan dat ze daadwerkelijk is.
Wanneer denk je dat je eindelijk gehoord wordt?
“Als ik vijftig ben misschien. Oké dat klinkt wel heel dramatisch, maar ik denk wel dat volwassenen jou en je gedachtes pas serieus gaan nemen als je zelf ook volwassen bent. Nu kunnen ze het probleem nog wegwuiven door te zeggen ‘Ze is een kind, ze groeit wel uit deze fase’. Maar dat is het niet en je zou denken dat dat na negen jaar wel duidelijk zou zijn.”
Maxim is vooral gefrustreerd, probeert haar moeder Jente op een zachtere manier uit te leggen. Jente wilde graag bij het interview zijn. “Het is toch spannend als je tienerdochter geïnterviewd wordt en dat het online komt te staan”, zegt ze.
De frustratie van Maxim is terecht, want trans mensen moeten gemiddeld zo’n twee jaar wachten totdat zij met hun transitie kunnen starten (RTL Nieuws, 2022). Kirsten Visser, geowetenschapper. ondersteunt ouders van trans kinderen met advies en pleit in een artikel van RTL Nieuws voor een nieuwe aanpak binnen de transzorg. Volgens haar ligt het probleem bij het feit dat trans mensen eerst langs één of meerderen psychologen moeten om een diagnose te krijgen. Zonder de diagnose ‘genderdisforie’ kun je namelijk niet aan je transitie beginnen. “Plat gezegd wordt er gekeken of je wel voldoende bij je verstand bent om te kunnen beoordelen dat je voelt wat je voelt. En dat traject duurt minimaal een paar maanden”, zegt ze in het artikel van RTL Nieuws.
Wat doet al dat wachten met je?
“Het laat me nutteloos voelen. Ik kan dan ook niks anders doen dan afwachten. Mam, weet je nog wat ze in het begin tegen ons zeiden?” Ze kijkt haar moeder aan en moeders knikt toe. “Ze zeiden toen: ‘nou laat hem eerst maar een tijdje als meisje leven, dan kunnen we zien of hij het écht wil’. Eigenlijk vonden ze dus dat ik mezelf maar even moest gaan bewijzen voordat ze mijn moeder en ik serieus namen. Maar die periode van mezelf bewijzen is nu wel voorbij vind ik. Ik heb in die negen jaar alleen nog maar bereikt dat ik aan de hormoonremmers mocht. Maar ik heb nog niet eens de puberteit meegemaakt.”
Vind je het vervelend om nog niet in de vrouwelijke puberteit te zitten?
“Het is super kut-”, Maxim krijgt een boze blik van haar moeder toegeworpen. Ondanks dat we in de woonkamer zijn gaan zitten en haar moeder in de keuken bezig is met het voorbereiden van het avondeten, kan ze ons toch goed verstaan.
“Het is erg vervelend. Al mijn vriendinnen hebben al borsten, heupen- of eigenlijk alle vrouwelijke vormen. Ik loop daar dan als een stokje tussen”, lacht ze pijnlijk weg. “Het is gewoon balen en mijn moeder probeert me dan te troosten met: ‘jouw tijd komt nog. Heb nog éven geduld’. Maar dat geduld raakt op, snap je?”
Maxim friemelt aan haar gouden armbandje en vermijdt even het oogcontact. Ze gaat al de bedeltjes die aan haar armbandje hangen af. Misschien omdat ze even wilde checken of alles er nog aan hing, of misschien omdat ze een beetje ongemakkelijk is geworden. Na 30 seconden stilte gaat ze weer verder met vertellen.
“Het voelt telkens alsof ik mezelf moet uitleggen aan mensen. Mijn vriendinnen hoeven dat niet. Die zijn gewoon ‘meisje’, niet meer en niet minder.”
De geur van gebakken worstjes is inmiddels de woonkamer ingedrongen. Haar moeder is nog druk bezig met het bereiden van het avondeten.
Hoe is het voor jou om te lezen dat het traject voordat iemand aan zijn transitie mag beginnen nóg langer moet duren?
“Dat slaat nergens op. Ze gebruiken dan nét die verhalen van mensen die uiteindelijk toch niet trans bleken te zijn en vullen dat aan met wat cijfertjes die ze zo van het internet hebben geplukt. Ga dan écht eens met trans mensen praten, denk ik. Neem de tijd om je in hun verhalen te kunnen verplaatsen en dan denk je wel twee keer na voordat je zoiets gaat zeggen.”
Haar moeder pikt de vraag op vanuit de keuken. “Het voelt alsof er wordt gedaan alsof je kind niet bestaat. Mijn dochter is trans maar als mensen dan vervolgens zeggen dat dat niet mogelijk is- door bijvoorbeeld haar leeftijd- voelt het alsof ze doen alsof Maxim er niet is”, vertelt ze.
Wat denk je dat er, buiten je lichaam natuurlijk, voor je gaat veranderen als je eindelijk met hormonen mag beginnen?
“Mijn moeder zegt altijd dat er een hele nieuwe wereld voor me open zal gaan, dat denk ik ook. Ik ga dan pas mezelf zijn en me echt lekker voelen in mijn lichaam. Ik kan dan eindelijk in de spiegel kijken en mezelf zien.”
“Het gaat zo fijn zijn om eindelijk een gelijkenis te hebben tussen wat er in mijn hoofd zit en mijn lichaam. Ik bedoel, ik heb altijd al geweten dat ik een meisje ben. Dat beeld wat ik van mezelf heb klopt nu totaal niet met mijn lichaam. Straks verandert dat hopelijk.”
“Maxim, eten is klaar!”, roept haar moeder.
Een klassiek Nederlands AVG’tje is het geworden. Met een vies gezicht en een slakkentempo loopt ze naar de eettafel. Eet smakelijk.
