De afgelopen twaalf maanden kreeg de helft van 18.000 ondervraagde advocaten te maken met minstens een vorm van agressie. Dit blijkt uit een onderzoek van het bureau I&O. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Nationale Orde van Advocaten (NOvA). 37 procent van de ondervraagde advocaten beschrijft het incident als ernstig.
De NOvA noemt de bevindingen van het onderzoek confronterend. Verbale agressie kwam bij 41 procent van de advocaten voor, 34 procent heeft last van intimidatie, 18 procent van bedreigingen en 4 procent van fysieke agressie. Volgens de NOvA ondervindt twee derde van de ondervraagde advocaten negatieve effecten van agressie en 21 procent overweegt soms zelfs te stoppen met het beroep.
Rechtenstudent Danny (22) geeft aan niet verrast te zijn door de uitkomst van het onderzoek. “Ik merk tijdens mijn werk ook dat cliënten of wederpartijen zich niet in kunnen houden, vooral op het gebied van verbale agressie. Ik vind het wel problematisch dat dit het geval is. Hoewel niet iedereen altijd zo’n fan is van advocaten en juristen, zijn zij wel een heel groot onderdeel van onze rechtsstaat. Aanhoudende agressie zou het gevolg kunnen hebben dat er minder mensen bereid zijn om de beroepsopleiding tot advocaat af te ronden, wat dus uiteindelijk de rechtsstaat beschadigt.”
De agressie komt volgens het onderzoek in de helft van de gevallen vanuit een voormalige of huidige cliënt. Bij agressie van een tegenpartij gaat het vaak om bedreigen en intimidatie. Bij eigen cliënten komt de agressie vaker voor in verbale vorm zoals: schelden en schreeuwen. Advocaten die zich bezighouden met strafrecht, insolventierecht, letselschaderecht en personen- en familierecht krijgen het vaakst te maken met geweld, concludeert het onderzoek. NOvA gaat nu iedere twee jaar agressie richting advocaten monitoren om te onderzoeken of de trend aanhoudt.
Studenten
De NOvA gaat ook uitzoeken hoe weerbaarheidstrainingen een vast onderdeel van de beroepsopleiding kunnen worden gemaakt. Danny, die in het tweede jaar van de studie zit, merkt dit al. “Tijdens de opleiding wordt niet persé veel aandacht besteed aan agressie tegen advocaten en juristen, maar er wordt wel veel aandacht besteed aan het omgaan en omvormen van meerdere vormen van weerstand. Dit vindt dus meer op het voorstadium plaats dan daadwerkelijke agressie”, aldus Danny.
De bevindingen van het onderzoek hebben de NOvA bewogen om, naast diverse initiatieven om advocaten weerbaarder te maken, ook een landelijke vertrouwenspersoon aan te stellen. Deze vertrouwenspersoon is onderdeel van de Taskforce Bescherming tegen ondermijning. Een ander initiatief is LawCare. Dit initiatief biedt advocaten hulp tegen agressie zoals: noodnummers, noodknoppen en weerbaarheidstrainingen.
Het onderzoek beweegt Danny niet om een andere opleiding of beroepskeuze te maken. Hierover zegt hij: “Er zijn meerdere beroepen waarbij je te maken kan krijgen met bepaalde vormen van weerstand en agressie, dit is immers niet enkel beperkt tot advocaten, maar heeft ook veel te maken met de polarisatie en verharding van de maatschappij. Ik vind het daarnaast belangrijk dat ik het beroep kan uitoefenen waar ik voor heb gekozen en goed in ben. Bovendien is het beroep van advocaat essentieel binnen onze bureaucratische rechtstaat en vind ik het belangrijk dat ik mijn steentje daarin kan bijdragen.”
Sociale media
Advocaten krijgen in tegenstelling tot vroeger ook meer te maken met digitale risico’s. Online bedreigingen via sociale media komen steeds vaker voor. Ook zit er een risico vast aan sociale media omdat je je persoonlijke leven nogal snel openbaar maakt en iedereen wel wat met je gegevens kan doen.
Op de vraag of hij meer rekening houdt op sociale media omdat hij later dit beroep wil uitvoeren wordt nuchter geantwoord. “Ik ben niet persé voorzichtiger met het plaatsen van berichten op sociale media, omdat ik dit beroep wil uitoefenen. Natuurlijk speelt het ergens wel een rol, maar ik denk dat het in ieders belang is om af en toe twee keer na te denken voor je wat plaatst.”
Naast advocaten heeft onderzoeksbureau I&O ook onderzoek gedaan naar agressie tegen andere beroepsgroepen. Hieruit bleek dat mensen die in de politiek werken bijna evenveel te maken krijgen met agressie als advocaten. Zo heeft ook een derde van de overheidsmedewerkers hier last van. Ten slotte ervaren journalisten het vaakst agressie. Volgens de ondervraagde journalisten, van het I&O onderzoek, wordt 82 procent geconfronteerd met verbaal geweld of bedreigingen.
